Navarre

Pieszy regiment Navarre zaliczał się do tzw. "vieux corps" - jednostek o najdłuższym rodowodzie w armii francuskiej. Wywodził się od założonej w drugiej połowie XVI wieku, gwardii króla Nawarry Henryka III, który potem został królem Francji jako Henryk IV. Pułk uczestniczył we wszystkich konfliktach XVI i XVII wieku, poczynając od wojen religijnych, poprzez wojnę trzydziestoletnią, wojny z Hiszpanią i Holandią aż po wojnę z Ligą Augsburską, gdzie walczył w trzech największych bitwach we Flandrii - pod Fleurus, Steenkerke i Neerwinden. 

Infantry regiment Navarre was counted among so called "vieux corps" - most senior troops of French army. Established in second half of 16th century, it originated from guards of king Henry III of Navarre, soon to become king Henry IV of France. Regiment took part in all conflicts of 16th and 17th century, including religious wars, thirty years war, conflicts with Spain and Low Countries, till the war of League of Augsburg in which it fought in three biggest battles in Flanders - Fleurus, Steenkerke and Neerwinden. 

Wojnę o sukcesję hiszpańską pułk rozpoczął w armii marszałka Tallarda. Pod jego dowództwem walczył nad Speyerbach w 1703 i razem z nim pomaszerował do Bawarii. W bitwie pod Blenheim trzy bataliony regimentu znajdowały się na prawym skrzydle armii, we wsi Blindheim, gdzie zostały okrążone i wraz z resztą załogi zmuszone do kapitulacji. Tradycja pułkowa mówi, że oficerowie odmówili poddania jednostki, a gdy nie udało się im przeforsować swojego stanowiska, postanowili zniszczyć bębny i spalić sztandary. Najwyraźniej nie udało się tego dokonać, gdyż dziewięć sztandarów pułku (jeden biały - królewski i osiem batalionowych) zostało uwiecznionych na druku Roberta Spoffortha, ukazującym trofea niesione po bitwie ulicami Londynu. Być może z tego powodu, do końca wojny pułk zamiast sztandarów nosił gołe drzewca.

Spofforth

In the war of the Spanish Succesion regiment initially fought in the army of marshal Tallard, with whom it took part in the battle of Speyerbach in 1703, and later marched to Bavaria. In the battle of Blenheim, three battalions of Navarre were posted on extreme right wing, in the village of Blindheim, where they were surrouded and forced to lay the arms. According to regimental tradition, officers of Navarre first refused to capitulate, than decided to destroy the drums and burn the flags. They weren't allow to do it, as all nine flags of the regiment (one white and eight coloured) were paraded in the streets of London and shown on the leaflet by Robert Spofforth, conmemorating this event. Maybe because of this, for the rest of the war regiment carried no flags, but bare staves instead.

Po powrocie z niewoli, w roku 1705 pułk powrócił do siły trzech batalionów. Początkowo walczył nad Renem, potem przeszedł do Flandrii, na najważniejszy front tej wojny. Podczas bitwy pod Oudenaarde regiment znajdował się pod komendą księcia Burgundii, czyli w tej części armii, która nie wzięła udziału w walce. Rok później, pod Malplaquet rzecz wyglądała inaczej. Pułk znalazł się w odwodzie prawego skrzydła francuskiej armii - na tyłach lasu Laniere. W momencie, gdy Holendrzy pod wodzą księcia Orańskiego wdarli się we francuskie umocnienia, pułki Navarre i Royal odrzuciły ich bagnetem, zdobywając dziewięć sztandarów i działa, których jednak nie udało się zabrać z braku koni. Po podjęciu decyzji o odwrocie francuskiej armii, Navarre był jednym z ostatnich pułków piechoty, które opuściły pole bitwy. 

After exchange of prisoners in 1705, Navarre was reconstituted to its original three battalions strenght. Initially it remainded on the Rhine, then was transferred to Flandres, the most important front of the war. During the battle of Oudenaarde, regiment remainded under the command of duke of Burgundy, and consequently did not take part in the fighting. Things were different one year later - at Malplaquet. During this battle regiment was posted in the reserve of the right wing of the French army, behind the wood of Laniere. When Dutch infantry under prince of Orange stormed French earthworks, regiments Navarre and Royal drove them off on the bayonet points, capturing in the process nine flags and several cannons, that couldn't be taken away because of lack of horses. After the decision of retreat was taken, Navarre was one of the last foot regiments to leave the field.

Do końca wojny Navarre wziął jeszcze udział w największym triumfie Francuzów - bitwie pod Denain. Pułk brał udział w kolejnych wojnach królów Francji, by po rewolucji francuskiej otrzymać numer "piąty", pod którym kontynuował służbę przez cały XIX i XX wiek. Tradycje regimentu Navarre kultywowane były przez francuski 5 pułk piechoty aż do momentu jego rozwiązania w roku 1997.

Later in the war Navarre participated in the biggest French victory - at Denain. Regiment served in all wars of French kings, during revolution was renamed to simple 5th Infantry, then countinued its service in 19th and 20th centuries. Traditions of Navarre were cultivated by French 5th infantry regiment until its disbandement in 1997.

Figurki Pendrakena (w tym niektórzy oficerowie z nowej serii Ligi Augsburskiej). Malowane, jak zwykle niezrównanie, przez Pawła. Udoskonalone sztandary "nowego wzoru", robione przeze mnie.

All figures by Pendraken (some officers from new LoA line). Painted, uncomparably as usual, by Pawel. Enhanced "new model" flags made by me.